نمونه برداری:
ایستگاههای نمونه برداری:
برای نمونه برداری 5 ایستگاه به شرح زیر انتخاب گردیدند:
ایستگاه 1:خمام رود. استان گیلان، حومه شهر خمام.(تصویر بالادست و پائین دست ایستگاه).
ایستگاه 2:رودخانه چمخاله لنگرود. استان گیلان، حومه لنگرود، روستای حیدرآباد.(تصویر بالادست و پائین دست ایستگاه).
ایستگاه 3: رودخانه ولی آباد. استان مازندران، حومه تنکابن، منطقه ولی آباد.(تصویر بالادست و پائین دست ایستگاه).
ایستگاه 4: تالاب انزلی. استان گیلان، بندر انزلی.
ایستگاه 5: رودخانه فریدونکنار، استان مازندران، مرکز فریدونکنار.
در انتخاب ایستگاههای فوق تنوع اقلیم و کیفیت آب(از لحاظ جاری یا ساکن بودن)مد نظر قرار گرفتند. وجه مشترک تمام نقاط نمونه برداری بویژه نقاط رودخانه ای سکوت و کم تردد بودن مناطق و وجود بافت گیاهی شامل علف و درختان سایه افکن در حاشیه بود. تمامی رودهای فوق دارای بستر گلی و لجنی بوند، و آّ در آنها به آرامی جریان داشت. این مناطق به اسبله خیز بودن معروفند.
تاریخهای نمونه برداری:
ایستگاه1(خمام رود): 8 اردیبهشت 1380
ایستگاه 2(لنگرود): 10 اردیبهشت 1380
ایستگاه 3(رودخانه ولی آباد): 12 اردیبهشت 1380
ایستگاه 4(تالاب انزلی):16و17 تیر1380و 20،21 و 23 مرداد 1380.

مواد و روش نمونه برداری:
برای صید ماهیها بسته به شرایط و خصوصیات منطقه از روشهای گوناگون استفاده شد:
ایستگاه 1(خمام رود): قلاب طعمه دار(چوب و چرخ).
ایستگاه2(لنگرود): قلاب طعمه دار(چوب و چرخ).
ایستگاه 3(رود ولی آباد): دامهای محلی+قلاب طعمه دار(چوب و چرخ).
ایستگاه 4(تالاب انزلی): دامهای محلی
ایستگاه 5(فریدونکنار):دامهای محلی+قلاب طعمه دار(چوب و چرخ).

قلابهای طعمه دار در حدود ساعت 4 صبح تا طلوع آفتاب و یا ساعات ابتدایی شب بکار گرفته شدند. برای طعمه از احشاء مرغ و ماهی اسلک(Chalcabrunus chalcoides ) هردو بصورت گندیده و بویناک استفاده شد. دامها نیز قبل از تاریکی هوا در آب قرار گرفته و قبل از روشنایی صبح خارج می شدند.

آزمایشهای زیست سنجی(بیومتری):
لوازم زیست سنجی:
1-ترازوهای صحرایی با دقت توزین 1 تا 25000گرم.(تصویر).
2-مترو خط کش با دقت یک میلی متر.
روش زیست سنجی:
برای توزین ماهیها بسته به بزرگی از ترازوهای صحرایی گوناگون استفاده گردید.نمونه های خیلی کوچک با قدرت یک گرم، نمونه های متوسط با دقت 50 گرم و نمونه های بزرگ با دقت 100 گرم اندازه گیری شدند. برای بررسی فاکتورهای طولی ازمتر پلاستیکی قابل انعطاف با دقت یک میلی متراستفاده گردید. در سنجش فاکتورهایی نظیر طول سبیلک و باله ها از خط کش بادقت میلی متر استفاده شد.
فاکتورهای وزنی و طولی مورد بررسی:
علاوه بر وزن اسبله ها که برحسب گرم ثبت شدند فاکتورهای طولی زیر برحسب میلی متر اندازه گیری گردیده اند:
1-TL : طول کل(Total Length ).
2-SL : طول استاندارد(Standard Length ).
3- HL : طول سر(Head Length ).
4-H : ارتفاع بدن(Body depth ).
5-DE : قطر چشم(Diameter of eyes ).
6- LB1 : طول سبیلک بالایی(Length of barbell 1 ).
7-LB2 : طول سبیلک پائینی جلو(Length of barbell 2 ).
8-LB3 : طول سبیلک پائینی عقب (Length of barbell 3 ).
9-DD : ارتفاع باله پشتی (Depth of dorsal fin ).
10.LD : طول پایه باله پشتی (Length of dorsal fin base ).
11-DP : ارتفاع باله سینه ای(Depth of pectoral fin ).
12-LP : طول پایه باله سینه ای(Length of pectoral fin ).
13-DV : ارتفاع باله شکمی(Depth of ventral fin ).
14-LV : طول پایه باله شکمی(Length of ventral fin base ).
15-DA : ارتفاع باله مخرجی(Depth of anal fin ).
16-FA : طول پایه باله مخرجی(Length of anal fin ).

با توجه به شلاقی بودن بدن اسبله، این امکان وجود داشت که در اندازه گیری، طول کامل- بویژه درنمونه های کوچکتر- کمتر از اندازه واقعی باشد که برای این منظور ساقه دمی هنگام اندازه گیری بالاتر و در راستای محور بدن قرار می گرفت(تصویر).

مطالعه برخی اندامهای داخلی:
انتخاب و انتقال نمونه ها:
برای مطالعه احشاء و اندامهای درونی اسبله ، تعداد 6 عدد از اسبله های تالاب انزلی انتخاب شدند. 3 عدد آنها بلافاصله در محل تشریح گردیدند. 3 عدد دیگربرای آزمایشهای دقیقتر به تهران آورده شدند. باتوجه به ایرادات فرمالین در فیکس کردن نمونه ها و امکان تغییر در اندامهای داخلی، نمونه هایی که باید به تهران می آمدند، باروش انجماد سریع(Fast freezing ) و بعضا بصورت زنده در رمای 20 درجه زیر صفر منجمد و به تهران منتقل گردیدند(تصویر). نمونه های انتخاب شده از میان نمونه هایی با اندازه متعارف(نه بزرگ و نه کوچک) بودند.
لوازم تشریح و مطالعه داخلی:
1-مجموعه ابزار جراحی.
2-سینی تشریح.
3-متر جهت اندازه گیری طول روده.

روش تشریح و مطالعه داخلی:
برای تشریح از سطح شکمی شکافی طولی و سرتاسری ایجاد و پوست جدا گردید. پس از مطالعه عضلات شکمی، این عضلات نیز شکافته شده و سپس غشاء مویرگی اطراف احشاء در زیر لوب بررسی گردیدند. سپس اندامهای گوارشی معده و روده خارج شدند. معده ی نمونه ها شکافته شده و غذاهای مصرف شده و نیز چینهای معده بررسی گردیدند. طول روده 4 ماهی اندازه گیری و با طول کل آنها مقایسه گردید. سپس کیسه شنا و وضعیت آن در میان احشاء برسی گردید. سایر اندامها نیز تا حد ممکن مطالعه شدند.

آزمایشهای هماتولوژی:
مواد مورد استفاده در خونگیری و آزمایش خون
1-سرنگ
2-ویال
3-EDTA مایع
4-دستگاه سانتریفیوژ میکروهماتونیت(اندازه گیری هماتوکریت).
5-میکسر
6-شمارنده 8 خانه هماتولوژی(اندازه گیری نوتروفیل و لنفوسیت).
7-سل کانتر
8-محلول ایزوتونیک شمارش گلبول(Azide-free Isotonic counting diluent ).
روش خونگیری:
نمونه خون از ماهیان صید شده در تالاب انزلی گرفته شد. این ماهیها کاملا سالم و طبیعی بودند. خونگیری بوسیله سرنگ و مستقیما از قلب ماهی انجام شد. از هر ماهی یک cc خون(مجموعا ده نمونه) گرفته شد و بلافاصله بعداز خونگیری، نمونه ها به آزمایشگاه انتقال یافتند.
فاکتورهای خونی اندازه گیری شده:
آزمایش انجام شده برروی نمونه های خونی، آزمایش CBC بود که فاکتورهای زیردر آن مورد اندازه گیری قرار گرفتند:
1-گلبولهای سفید
2-گلبولهای قرمز
3-هموگلوبین
4-هماتوکریت
5-M.C.V
6- M.C.H
7-M.C.H.C
8-نوتروفیل
9-لنفوسیت

مطالعه استخوانها:
لوازم و مواد مورد استفاده در مطالعه استخوانها:
1-دستگاه پرتو افکن اشعه x
2-ظرف پلاستیکی بزرگ جهت جوشاندن آب
3-ذغالهای آند و کاتد.
4-آب اکسیژنه 60 درصد.
5-باند و طناب.
6-لوازم جراحی.
روش مطالعه استخوانها:
برای این کار از دو روش عمده استفاده شد: در روش اول که روش اصلی بود، جهت مطالعه کلیه استخوانها(و بویژه مهره ها) از اشعه  x استفاده شد. برای این کار، نمونه سالم به آزمایشگاه رادیولوژی منتقل گردید. میزان اشعه برحسب استانداردهای انسانی و برابر میزان اشعه مورد نیاز برای تهیه تصویر رادیوگرافی از دست و ساعد انسان بود. تصاویر ازدو زاویه عمودی(از بالا) و افقی(نیمرخ) تهیه گردیدند. عکسها به روش تهیه فیلم و لیتوگرافی به روی کاغذ منتقل گشتند.
روش بعدی مطالعه، پختن ماهی و خارج کردن استخوانها می باشد. در این روش که برای مطالعه مستقیم استخوانها انجام شد. به علت بزرگ بودن نمونه و برای اینکه ظرف به جوش آوردن آب دارای دمای یکسان در تمام نقاط باشد، جهت به جوش آوردن آب از جریان الکتریسیته و ایجاد قطبهای آند و کاتد استفاده شد. به این ترتیب ماهی به مدت 15 دقیقه در آب کاملا جوش در ظرف بزرگ پلاستیکی قرار گرفت(این زمان برای سایر ماهیها حدود 8 دقیقه می باشد.).
ماهی مورد نظر قبل از ورود به آب جوش در باند پیچیده شد تا بر اثر پختن متلاشی نشود. همچنین برای اینکه همه قسمتهای بدن ماهی کاملا بپزد، ماهی با طناب به نحوی مهار شد که کاملا در وسط ظرف غوطه ور باشد. پس از خارج نمودن ماهی، با لوازم ظریف جراحی گوشتهای پخته شده کنار زده شده و استخوانها خارج گردیدند.

مطالعه ساختارهای دهانی-آبششی
لوازم مورد استفاده:
1-مجموعه لوازم جراحی
2-لوپ
3-دوربین عکاسی

روش مطالعه ساختارهای دهانی-آبششی: در ابتدا بدون دستکاری، ساختارهای طبیعی دهان و آبششها مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس دندانها بررسی شدند. ردیف دندانها فکی و تیغه ای بدلیل ارتباط بسیار محکم با استخوانهای فکی به همراه آنها از دهان جدا شده و مطالعه شدند.، اما صفحات دندانی انتهای دهان با تیغ و قیچی جراحی از دهان بصورت مجزا جدا شده و زیر لوپ با بزرگنمائیهای گوناگون بررسی شدند. سپس از زوایای گوناگون از آنها تصویر برداری شد. جهت تهیه عکسهای مناسب از فیلم عکاسی با حساسیت بالا(400) استفاده گردید.