about wels__feeding
head01 head02 head03
logo
catfish.ir wels catfish silurus glanis esbeleh Member of Fishbase.ir shilat fishery iran شیلات مهدی محجوب اسبله محمد مهدی محجوب زردست
  contact gallery references discussion results material aboutwels carfish about home  
welsback

سیستماتیک | پراکنش | مورفولوژی | تولید مثل | تغذیه | مهاجرت | طول، وزن، سن | تکثیر و پرورش | صید

 

فیزیولوژی تغذیه و رفتارهای مربوط به آن:

رژیم غذایی اسبله:
مطالعات گسترده ای برروی رژیم غذایی اسبله انجام شده است. اساس رژیم غذایی اسبله را ماهیهای زنده و مرده تشکیل می دهند. نمونه های بزرگتر غذاهای بزرگتری می خورند. در کشور روسیه چندین نموه اسبله پیدا شده که در معده آنها بقایای بدن انسان وجود داشته است، اگرچه تصور می رود این افراد ابتدا غرق شده و سپس مورد تغذیه اسبله قرار گرفته اند. هیچ گزارش "مستدلی" مبنی بر حمله اسبله به شناگران به منظور تغذیه از آنها وجود ندارد(Black, 2001 ).
اسبله به دفعات به سگهایی که بطور اتفاقی از عرض رودخانه عبور می کرده اند حمله کرده است. در ولگا قورباغه از غذاهای عمده اسبله محسوب می شود و اسبله برای شکار آنها تا کناره های رود جلو می آید. اسبله جزو معدود شکارچیانی است که حتی مارهای خطرناک آبی و افعی هایی که اتفاقی به آب می افتند را بدون هیچ مشکلی می خورد(Nikolski, 1963 ). اسبله بسته به جثه و میزان گرسنگی علاوه بر ماهیها از صدف، قورباقه، موش آبی، سگ آبی، خرچنگ، پرندگان آبزی، تخمهای پرندگان و نیز فضولات جانوری هم تغذیه می کند. در دانوب داستانهایی از ربوده شدن کودکان در رودخانه توسط اسبله نقل می شود، این گونه حوادث ونیز حمله اسبله به قایقها بیشتر به دلیل غریضه دفاع از قلمرو بویژه در فصل تخمریزی بوده و جنبه تغذیه و شکارگری ندارد(Black, 2001 ).

مطالعات گوناگونی برروی رژیم غذایی اسبله انجام شده است که نتایج بعضی از آنها در این جدول ذکرشده.در ایران نیزمطالعاتی برروی رژیم غذایی اسبله انجام شده است، از جمله در دریاچه سد ارس(عباسی و سرپناه، 1375) و تالاب انزلی(عباسی و ولی پور، 1378) مطالعاتی انجام پذیرفته است(جدول ) که در رود ارس این مطالعات برحسب اولویت تغذیه بوده است.

حفره دهانی و سیستم گوارشی اسبله کاملا با نوع تغذیه آن هماهنگی پیدا کرده است. دهان اسبله بسیار بزرگ و عریض بوده و تقریبا از نوع زبرین است و می تواند یک توپ بستبال هشت اینچی را با آن بگیرد.(تصویر). با وجود اینکه اسبله یک ماهی شکارچی است ولی دندانهایی متفاوت با سایر شکارچیان دارد. در دهان اسبله یک ردیف دندان سمباده ای بر روی هر کدام از فکین قرار دارد. هر ردیف دندان دارای صدها دندان ریز می باشد. این دندانها هم سطح بوده و به سمت عقب دهان شیب دارند. علاوه بر دندانها فکی در سقف دهان نیز دندان وجود دارد. ضمنا در انتهای دهان و قبل از حفره حلق دو جفت اندام خرد کننده در بالا و پائین قرار دارند که اسبله به کمک آنها شکار خود را تا حدی له می کند. در کنار این دندانها برروی شعاعهای آبششی نیز خارهای تیزی قرار دارند که بوسیله آنها غذا قبل از بلعیدن توسط اسبله کنترل می شود(Black, 2001 ).
علیرقم اینکه دندانها اسبله در ظاهر بسیار خطرناک جلوه می کنند، ولی در حقیقت حتی فرو کردن دست و بازو به داخل دهان اسبله چندان خطرناک نیست، چرا که دندانها به هم نزدیک و هم سطح هستند و فقط مانند کاغذ سمباده زبر می باشند. در واقع یکی از روشهای حمل زنده ماهی اسبله از آب به خشکی، موسوم به روش waller grip (تصویر) این مطلب را اثبات می کند. در این روش انگشتها داخل دهان اسبله و روی فک پائین حلقه شده و ماهی در آب حمل می شود، این روش را ماهیگیران آلمانی ابداع نموده اند(Burgess, 2001 ).

تقریبا تمام اندامهای گوارشی اسبله با نوع تغذیه این ماهی هماهنگی پیدا کرده اند. یکی از این اندامها معده است. معده اسبله کیسه مانند و با ماهیچه های ضخیم می باشد. این عضو قابل اتساع و دارای چین خوردگیهای فراوانی است. این خصوصیت اسبله را قادر می سازد که طعمه های بسیار بزرگ را نیز ببلعد(تصویر معده).

مکانیزم شکار و رفتارهای مربوط به آن:


از آنجائیکه اسبله یک گونه ماهیخوار و گوشتخوار است به بوها و طعمهای گوشتی(بویژه ماهی) بیشتر از بوهای ناشی از مواد گیاهی واکنش نشان می دهد. اسبلهاز حساسترین ماهیان نسبت به محرکهای شیمیایی در آب است: ثابت شده که اسبله می تواند به اسید آمینه های خاص و سایر مواد واقع در فواصل دور در آب مانند بتائین، نوکلئوتیدها و نوکلئوزیدها واکنش نشان دهد. اسبله برای این کار از دریافت کنده های شیمیایی که از ترکیب حواس بویایی و چشایی بوجود می آیند استفاده می نماید. سیستم چشایی در شکار دامنه عمل کمتری دارد(Black, 2001 ).

ثابت شده که ATP موجود در آب می تواند رفتارهای تغذیه ای اسبله راتحت تاثیر قرار دهد. ATP اساسا یک ماده شیمیایی تولیدشده در داخل سلول است که در فرایند تنفس مورد استفاده قرار می گیرد. این مولکول  مواد انرژِی زا(مانند قند حاصل از غذا) را برای فرایند های انرژِی خواه داخل سلول فراهم می کند. ATP ترکیبی ناپایدار بوده و مستعد تغییر و جانشینی است، مثلا می تواند به ADP و AMP تجزه گردد. ATP آزاد در آب می تواند نشانگر یک بافت مریض یا یک ماهی زخمی باشد، چرا که ATP  بطور طبیعی باید داخل سلول زنده باشد. اما وجود ADP و AMP که حاصل تجزیه ATP هستند می توانند برای اسبله معنای وجود یک ماهی مرده و یا یک غذای فاسد باشد( Black, 2001 ).

اسبله همچنین می تواند غلظت نسبی یک ماده شیمیایی محرک را بفهمد. این مساله ماهی را قادر می سازد تا منبع بو را در یک آب ساکن یافته و به سمت آن شنا کند. در آبهای جاری این کار برای اسبله آسان تر است، و تنها به سمت بالا دست شنا می کند تا اینکه به منبع بو برسد. استفاده از این دریافت کننده های شیمیایی دارای این مزیت است که در شرایط دید کم به اسبله قابلیت شکارگری بیشتری می دهد، اما از آنجا که محرکهای شیمیایی در محیط(بغیر از آبهای جاری) پایدار هستند ماهی باید تشخیص دهد که آیا شکار در همان زمان در محل وجود دارد یا قبلا از آنجا رد می شده است. علاوه بر تمام مکانیزم های فوق، اسبله به مواد دفعی سایر ماهیها(مانند مدفوع و سایر مواد دفعی) هم حساس است. ثابت شده که یک ماهی که به هر دلیل در حالت استرس باشد مواد دفعی بیشتری نسبت به یک ماهی سالم دارد. اینگونه ماهیان معمولا زخمی، ضعیف یا بیمار هستند و از همین رو طعمه های سهل الوصولی برای اسبله می باشند(Black, 2001 ).

اسبله اساسا یک شکارچی شبانه است. این ماهی در طول روز در حفره ها و سوراخهای واقع در بستر و یا دربین ریشه های درختان مخفی شده و شبها برای شکار از آب خارج میگردد. در فصول سرد اسبله برای مدت طولانی غذا نمیخورد، ولیکن به مجرد گرم شدن هوا معده خود را مملو از غذا می کند. در نقاطی از آسیا و اروپا که هوا گرمتر است، اسبله بیشتر غذا خورده و در نتیجه رشد آن بیشتر است. میزان غذا ارتباط نزدیکی با الگوی وزنی اسبله های هر منطقه دارد. مثلا علت کوچک بودن اسبله های انگلستان در کنار سرمای هوا، کمبود مواد غذایی می باشد. با وجود اینکه اسبله یک شکارچی شبگرد است، اما هنگام روز نیز مواردی از شکارگری آن دیده شده است. این امر بیشتر در روزهای ابری و گرم روی میدهد. اسبله غذای خود را بیشتر از بستر به دست می آورد، با اینحال دیده شده که اسبله برای تغذیه به سطح آب نیز آمده است(Black, 2001 ).(تصویر).

تفاوتهایی در طیف غذایی اسبله در طول سال دیده شده است که نمونه این از آن در این نمودار مشخص می باشد. معمولا دوره تغذیه فشرده در زمان وفور در میزان غذای اصلی اسبله روی می دهد. اوج این تغذیه در ماه می(اردیبهشت و خرداد) می باشد (Nikolsky, 1963).

 

 

 

 

  • Copyright © 2009-2013 Catfish.ir, All rights reserved.
  • Designed and Developed by: M. Mahjoob